25 mei
Nieuws

Stevige impuls aan natuurherstel in de Grebbelinie

Harald Vliem van Staatsbosbeheer vertelt op een open plek op de dijk waar zowel de meidoorn als de B-kazemat links weer gezien mogen worden.

Op woensdag 22 mei 2024 werd het natuurherstelproject in de Grebbelinie formeel afgerond door de provincie Utrecht. In het bijzijn van vertegenwoordigers van diverse gemeenten, Staatsbosbeheer en vrijwilligersorganisaties werd stilgestaan bij de resultaten van bijna zes jaar werk. Van Renswoude tot en met Leusden zijn maatregelen genomen om de biodiversiteit te vergroten over een lengte van 34 kilometer. Door plaatselijk te snoeien en te kappen kregen andere bomen de ruimte. Er onstond een biotoop met meer variatie waar struiken en andere lagere begroeiing een grotere rol kregen. Daardoor wordt de dijk weer aantrekkelijker voor insecten en kunnen dieren zich beter verplaatsen en verbergen in het gebied. Voor wandelaars levert het meer doorkijkjes en een beter toegankelijke dijk op.

Jelka Both (SBB) en gedeputeerde Mirjam Sterk sluiten het project af bij Theehuis Mon-Chouette in Leusden.

Dankzij goede communicatie met de aannemer kon maatwerk worden geleverd. Dit was nodig omdat de liniedijk veel verschillende gezichten heeft; elke kilometer heeft specifieke eigenschappen op cultuurhistorisch, recreatief en ecologisch gebied. De aannemer moest met veel beleid tewerk gaan, om dieren als de das niet te verstoren en om -na regenval- de dijk niet te zwaar te belasten met machines. Dat zou letterlijk en figuurlijk ongewenste sporen in het landschap hebben nagelaten. Gedeputeerde (Natuur en Landbouw) Mirjam Sterk van de provincie Utrecht overhandigde na afloop van de presentaties een ingelijste plaat aan Jelka Both, hoofd Staatsbosbeheer Utrecht. De plaat herinnert straks niet alleen aan het succesvolle project van de provincie, maar ook aan de niet eenvoudige taak voor Staatsbosbeheer om de resultaten een duurzaam karakter te geven.

Op de liniedijk werden resultaten getoond, waarbij de Meidoorn werd uitgelicht. Deze echte vestingplant met witte bloemen komen we in veel linies en langs vestingwallen tegen, omdat deze werd gebruikt als ondoordringbare haag. Vanuit de Stichting Grebbelinie in het vizier en de Stichting Grebbelinie werd de samenhang met de cultuurhistorische elementen belicht: onderweg werd even stilgestaan bij de restanten van een koepelkazemat die tijdens de werkzaamheden was gevonden. Eindpunt was de Bruinenburgersluis die in opdracht van Waterschap Vallei en Veluwe is gerestaureerd.

Zie ook het artikel van de provincie Utrecht…

24 mei
Nieuws

Donateursblad Grebbelinie in Beeld 40 verstuurd

Het 40e nummer Grebbelinie in Beeld is gedrukt en verstuurd aan de donateurs van de Stichting Grebbelinie en het Grebbelinie Bezoekerscentrum. De samenwerking zorgt ervoor dat de verhalen die door de Stichting Grebbelinie en het bezoekerscentrum worden opgetekend beter worden bewaard en gedeeld. In het voorjaarsnummer van het blad staan deze keer artikelen over de Grebbelinie in de gemeente Opheusden, Rhenen, Veenendaal, Ede (De Klomp), Leusden, Woudenberg en Nijkerk.

Het Grebbelinie Bezoekerscentrum is mede dankzij de talrijke families van oudstrijders een belangrijke bron van onvertelde verhalen. Vele dagboeken, foto’s en documenten worden door de kinderen en kleinkinderen gedeeld met de vrijwilligers in het centrum te Renswoude. Samen met de Stichting Grebbelinie wordt onderzoek gedaan naar de gebeurtenissen die zoveel levens hebben beinvloed, ook na de Tweede Wereldoorlog. Ook donateurs dragen actief hun steentje bij: zo lezen we in nummer 40 over de mobilisatiebrieven van Simon Kuijer, geschreven door donateur Rob Janssen.

Het blad is tevens bedoeld om andere stichtingen langs de linie een podium te bieden. Op diverse foto’s in het blad wordt de samenwerking getoond. Ook historische verenigingen spelen hierin een rol: zo ontdekte Gerard Muller een aantal bijzondere foto’s in het archief van de Historische Vereniging Oud Veenendaal.

Vanaf nummer 40 wordt de vormgeving gedaan door Martijn Rietberg (Rietberg Design), na vele jaren uitstekend werk van Henriette van der Louw. Deze fraaie lijn wordt voortgezet, maar met een aantal nieuwe elementen. Zo heeft de cover een nieuwe frisse look gekregen en zien we een inhoudsopgave op pagina 2.

Middels het donateursblad worden verhalen bestudeerd, gedeeld en vastgelegd. Het blad is tevens bedoeld als blijk van waardering naar de donateurs die dit mede mogelijk maken. Wilt u de Grebbelinie ook steunen door donateur te worden van beide stichtingen? Vul dan het formulier in en ontvang het blad Grebbelinie in Beeld voortaan thuis. Ook wordt u desgewenst uitgenodigd voor rondleidingen, lezingen en excursies. Bovendien heeft u als donateur gratis toegang tot de exposities van het Grebbelinie Bezoekerscentrum. Het donateursbedrag is € 25,- per jaar. Met één bedrag steunen de begunstigers beide ideële doelen die door de belastingdienst als ANBI zijn aangemerkt.

Bent u ondernemer in/langs de Grebbelinie en wilt u het bezoekerscentrum, de vrijwilligers/beide stichtingen steunen? Voor bedrijven is het donateursbedrag € 100,- Als dank wordt het bedrijf vermeld op de pagina’s over recreatie, hetgeen interessant is voor alle ondernemers die actief zijn in de vele hotels, campings, B&B’s, restaurants en outdoorbedrijven die een bezoek aan de linie samen nóg aantrekkelijker maken. Beide stichtingen zijn bovendien culturele ANBI voor de belastingdienst. Voor ondernemers is er een speciaal sponsorformulier. 

03 mei
Nieuws

Restauratie Bruinenburgersluis voltooid

Omgevingsmanager André van Uum van Waterschap Vallei en Veluwe heeft laten weten dat de renovatie van de Bruinenburgersluis is voltooid. Het werk heeft inclusief voorbereidingen bijna 5 jaar in beslag genomen, maar de steigers zijn verdwenen en in een mooi filmpje wordt getoond met hoeveel zorg de sluis is behandeld. “Hiermee is een traject van bijna vijf jaar afgesloten. In deze periode werkte het waterschap samen met veel partners. Staatsbosbeheer, provincie Utrecht, gemeente Woudenberg, gemeente Leusden én met veel belanghebbenden zoals historische verenigingen, natuurverenigingen en inwoners.”

Medewerkers van de Stichting Grebbelinie (Geo van Geffen en Cor Keuning) brachten de betrokken partijen in 2016 en 2018 op de hoogte van de slechte staat van het Rijksmonument. De Stichting Grebbelinie is het waterschap en alle andere betrokken partijen dan ook dankbaar voor het herstel van de sluis. Vertegenwoordigers van diverse linie-stichtingen in het gebied namen regelmatig een kijkje bij de werkzaamheden en hebben gezien met hoeveel zorg de aannemer te werk ging. In het filmpje dat WVV liet opnemen komt de aannemer ook even aan het woord. Iedere werkdag begon met een stukje varen, zo is te zien. Van Uum benadrukt dat cultuurhistorie, peilbeheer, recreatie en circulariteit een rol speelden bij de renovatie van de sluis. Bruikbare stenen uit de sluismuren kregen opnieuw een plek. Naast de sluis is een nieuwe zitbank geplaatst. De voortgang van de renovatie is te zien in deze video op de website van het waterschap: www.vallei-veluwe.nl/bruinenburgersluis

De omgevingsmanager beeindigt het bericht met een uitnodiging: “Ga gerust eens kijken en neem plaats op het mooie bankje om het werk en de omgeving te aanschouwen.”

In het mei-nummer van Grebbelinie in Beeld dat donateurs van de Stichting Grebbelinie ontvangen, is ook aandacht voor deze mijlpaal, met fraaie foto’s van het eindresultaat.

De sluis tijdens de werkzaamheden in december 2023

 

01 jan
Nieuws

Samenwerkende stichtingen sluiten 2023 fraai af

De diverse stichtingen in de Grebbelinie leveren geregeld een bijdrage aan het beheer. Waar Staatsbosbeheer, het Utrechts Landschap en Waterschap Vallei en Veluwe het grote machinale werk op zich nemen, ontfermen de vrijwilligers zich over de zichtbaarheid van de oorlogsobjecten zoals kazematten, tankversperringen en loopgraven. Ook wordt er klein onderhoud gedaan aan klaphekjes, panelen en bewegwijzering. De laatste jaren pakken de vrijwilligersgroepen de werkzaamheden steeds vaker samen op in verschillende formaties. Aan het einde van 2023 gingen o.a. vrijwilligers van de Stichting Grebbelinie in het Vizier, Stichting de Greb, de Stichting Grebbelinie en het Grebbelinie Bezoekerscentrum de dijk op om de linie in Woudenberg ‘winterklaar’ te maken.

Verwijderen van takken blad uit de mundungsgasgrube van de Duitse 703 op de liniedijk bij Woudenberg.

De oude verflaag is onderaan zichtbaar.

Vanwege de relatief grote groep konden in een beperkt tijdsbestek klussen over een aantal kilometer worden uitgevoerd. Blad, takken en zand werden uit de mondingsgaskuil en de entree van een Duitse bunker geschept en geharkt. Hierdoor werden delen van de bunker zichtbaar die lang onder gras, mos en bladeren hadden gelegen. Losse stukken beton werden verplaatst en met een houten drempel werd de betonnen kuil afgesloten voor de modder die bij regenval wordt meegevoerd. Tijdens het werk kon informatie over de constructie worden uitgewisseld. Zo werd de originele roodbruine camouflageverf uit 1945 aangetroffen in een schoongemaakte hoek(zie foto rechts). Na een smakelijke oliebol kon de groep zich verplaatsen naar het noorden.

Andere klussen betroffen het leegvegen van een Nederlandse kazemat en het restant van een koepelkazemat. Tot slot werd een enorme hoeveelheid blad uit de loopgraafreconstructie verwijderd. Het werk werd voorbereid door het Educatief Centrum Woudenberg waar tevens gereedschappen beschikbaar werden gesteld. De activiteiten werden afgesloten met erwtensoep die de Stichting Grebbelinie had meegenomen. Dat stichtingen samenwerken is niet nieuw, maar men zoekt naar wegen om elkaar structureler de helpende hand toe te steken op het gebied van kennis, beheer en praktische vraagstukken. De groepen zijn actief in verschillende regio’s en worden jaarlijks voor uitdagingen gesteld die niet voor elke stichting gelden zoals marketing of huisvesting. Enkele stichtingen richten zich op een specifiek gebied of doelgroep zoals basis- of voortgezet onderwijs. Of zien onderzoek en het delen van kennis als hoofddoel.

Ondanks of misschien juist dankzij de verschillen vormen ze een buitengewoon waardevol ensemble dat samen het militair Erfgoed onderzoekt, herdenkt en bewaart. Eind januari volgt nader overleg tussen de stichtingen, waarbij o.a. ook de Stichting Cunera, de Stichting Slag om de Grebbeberg en de initiatiefnemer van deze bijeenkomst -de Gedachteniskerk in Rhenen- aansluiten.

Met drie kruiwagens en bijna 20 vrijwilligers was de loopgraaf binnen een uur schoongeveegd.

 

17 dec
Nieuws

Restauratie Bruinenburgersluis nadert voltooiing

Een belangrijk deel van de werkzaamheden aan de monumentale Bruinenburgersluis is afgerond. Waterschap Vallei en Veluwe verwachtte dat restauratie in december klaar zou zijn, maar de laatste hand wordt gelegd in 2024. Het werk werd enigszins bemoeilijkt en vertraagd door de vele regen van de afgelopen maanden. Aanleiding voor de restauratie was de slechte staat van het metselwerk van dit Rijksmonument. Dit werd veroorzaakt door de wortelstelsels van een vijftal bomen die op de hoekpunten van de sluismuren stonden. Om nieuwe schade te voorkomen en het herstel mogelijk te maken zijn de beuken verwijderd. Meer dan 8000 stenen zijn vervangen of herplaatst.

Werk in uitvoering, december 2023. Het werk aan de sluis kan worden verricht dankzij steigers, een dam en een drijvende vlonder.

De restauratie werd in augustus 2023 gestart na een lange periode van voorbereiding. In die voorbereidingsperiode werd o.a. ecologisch onderzoek verricht, omdat de sluis in een belangrijke ecologische zone ligt. Ook werd de schade aan de muren in kaart gebracht. Delen van de sluismuren waren zo beschadigd dat ze eerst gesloopt moesten worden. Daarbij probeerde men zoveel mogelijk stenen te bewaren voor hergebruik. Drie weken lang werden er duizenden stenen gebikt, waarvan een flink deel kon worden teruggeplaatst in de sluis. De oude stenen zijn van het type Utrechts plat. Dat is een relatief kleine steen die bewaard is gebleven in de onderste helft van de sluis. Daarboven liggen stenen in waalformaat, die iets groter zijn. Een klein stukje muur is gerestaureerd met een nieuwere roodbruine steen. Bij het herstel zijn de grote sluitstenen netjes herplaatst, evenals de gedenksteen die herinnert aan het leggen van de eerste steen in 1786. In die tijd stroomde het water van de Lunterse Beek door de Bruinenburgersluis richting Amersfoort. Sinds de aanleg van het Valleikanaal (1935-1941) begint bij de sluis de Heiligenbergerbeek.

Dankzij het lage waterpeil zijn de verschillen in de stenen goed te zien. Links is een stukje sluismuur zichtbaar dat met een nieuwere steen is gerestaureerd. De rest van de muren zijn gemaakt van bakstenen ‘Utrechts plat’ (onder) en ‘Waalformaat’.

De Bruinenburgersluis is in 1939 actief in gebruik geweest om de inundaties te stellen. Hoe dat in zijn werk ging is te zien op filmpjes die tijdens de mobilisatieperiode zijn gemaakt. In “The Battle of the Netherlands” op Youtube is de sluis en de directe omgeving enkele seconden zichtbaar van 9.34 tot 9.58

Links is in de muur zichtbaar dat er in 1939 al verschillende stenen (Utrechts Plat en Waalformaat) waren verwerkt in de sluis. De militairen in het filmfragment zijn bezig met het laten zakken van schotbalken in de sponningen.

De sluis ligt nu middenin een gebied waar volop wordt gewandeld. Om de wandelaars ter wille te zijn is een loopbrug gemaakt waardoor de watergang ongehinderd gepasseerd kon en kan worden. Het water dat moest worden afgedamd kon via de leisloot achter de liniedijk worden doorgevoerd naar een verderop gelegen sluis, zodat er geen problemen in de waterhuishouding ontstonden. Als de restauratie is voltooid wordt het terrein opnieuw ingericht met zitbankjes en een nieuw informatiepaneel.

Betrokken partijen bij de restauratie zijn/waren: Waterschap Vallei en Veluwe, Staatsbosbeheer, provincie Utrecht, gemeente Leusden, gemeente Woudenberg en de Stichting Grebbelinie.

Links de sluisbrug die hersteld wordt. Rechts daarvan de tijdelijke loopbrug voor wandelaars. Achter de hoge hekken zijn links de countouren te zien van een een Duitse bunker van de Pantherstellung. Rechts het Valleikanaal.

 

10 nov
Nieuws

Modiform ziet af van enorme hal in het Schootsveld

Mei 2007: twee -re-enactment militairen kijken uit over het vrije schootsveld, vanuit de loopgraaf de Stichting Grebbelinie in het vizier. De Stationsweg is op de achtergrond te zien. Deze strategisch belangrijke weg tussen Woudenberg en Scherpenzeel kon met geweer- en mitrailleurvuur worden beschoten in mei 1940. Opstellingen met pantserafweergeschut konden de 350 meter eenvoudig met granaten overbruggen als er pantserwagens of tanks zouden naderen. Welk verhaal kan er nog verteld worden in 2027? Scherpenzeel is aan zet.

Via diverse kanalen drong het nieuws in augustus tot en met oktober 2023 door: de enorme bedrijfshal van Modiform aan de Stationsweg komt er niet. Vanwege bedrijfseconomische redenen was er geen belangstelling meer voor vanuit het management van dit verpakkingsbedrijf. Een zucht van verlichting voor alles en iedereen die iets heeft met het Rijksmonument Grebbelinie zou je zeggen. Of voor wie de kleinschaligheid van de omgeving waardeert, de groene waarden van het gebied en het belang van recreatie zien. Voor allen die respect hebben voor de verrichtingen van de Nederlandse militairen die hier vochten in de gevechten rond Scherpenzeel in 1940, of oog heeft voor de inzet van tientallen vrijwilligers die vanuit het Educatief Centrum al jarenlang aan duizenden kinderen uitleggen welke gebeurtenissen zich hier afspeelden voor de vrijheid van Nederland. Maar liefst veertien bezwaarmakers meldden zich in de afgelopen periode waaronder de gemeente Woudenberg en de Stichting Houd Scherpenzeel Groen en gezond. De verdozing van het Nederlandse landschap kwam bij Scherpenzeel uiteindelijk een momentje tot stilstand vanwege een gewijzigde strategie van het initiatiefnemende bedrijf.

De liniedijk bij Woudenberg was meermalen het toneel voor filmploegen vanwege het authentieke landschap. Getoonde foto is een opname uit ‘Mei 1940’ door regisseur Stefan Rops.

Scherpenzeel liet –getuige een artikel in het AD– weten dat er steeds rekening was gehouden met een voorgeschreven respectzone van 100 meter voor de Grebbelinie. Formeel gezien was dat voldoende, al ging het dan wel om een hal van 12 meter hoog. De relatie tussen Stationsweg en de liniedijk, de locatie en waarde van het inundatiegebied zouden helaas voorgoed geschiedenis zijn. De jaarlijkse Grebbeliniewandeltocht zou langs een bedrijventerrein voeren. De vele tienduizenden recreanten zouden van de fiets- en wandelpaden aankijken tegen een gebouw ter grootte van drie voetbalvelden. Nu van het oorspronkelijke plan is afgezien zouden we een jubelstemming verwachten onder de vele betrokken cultuur- en natuurorganisaties. Daarvan is echter geen sprake, mede omdat initiatiefnemer Modiform en gemeente vooralsnog zouden vasthouden aan de bestemming ‘bedrijventerrein’.

Het intrekken van het plan lijkt echter ook een geweldige kans op herbezinning. Iedereen die het Binnenveld tussen Wageningen, Rhenen en Veenendaal heeft gezien weet hoe geweldig mooi het (natuur)gebied kan worden na een afscheid van de agrarische bestemming. Of wie de Schammer kent bij Amersfoort en Leusden en de steeds belangrijker rol voor waterbergingsgebieden, ook/juist in de Gelderse Vallei tussen Veluwe en Heuvelrug. Of de keuze voor een publiek toegankelijk landgoed. Er is veel goeds te kiezen in het belang van de bewoners, bezoekers, toeristen, recreanten en iedereen die waarde hecht aan het Rijksmonument Grebbelinie.

10 nov
Nieuws

Lex Tempelman: Afscheid van een tekenaar

Lex Tempelman op het terras bij het Grebbelinie Bezoekerscentrum. Op tafel een aantal van de fraaie bouwplaten die hij maakte. 

De familie Tempelman liet weten dat Alexander Nicolaas (Lex) Tempelman op 25 oktober 2023 is overleden. Hij zal in de vestingwereld herinnerd worden als begenadigd tekenaar en fijne persoonlijkheid.

De gave of in ieder geval de inspiratie en de liefde voor het tekenen leek Lex Tempelman van zijn vader te hebben overgenomen. Vader Ton Tempelman maakte bijzonder knappe tekeningen van het kamp waar hij in de Tweede Wereldoorlog was opgesloten. De tekeningen werden door Lex bewaard en gekoesterd. Kopieën ervan werden gedeeld met het Grebbelinie Bezoekerscentrum en in een expositie getoond. De bijzondere schetsen van het kampleven maakten indruk op de bezoekers en een aantal afbeeldingen werden opgenomen in het boek Verzwegen Oorlogsjaren. Zoon Lex legde zich toe op technische tekeningen in heldere kleuren. De doorsnedes en bovenaanzichten deden het buitengewoon goed op informatiepanelen waar Tempelman tekeningen voor aanleverde. Hij werkte samen met diverse stichtingen die zich inzetten voor militair erfgoed, waaronder de Stichting Menno van Coehoorn. Met Chris Will produceerde hij het kleurrijke boek De Nieuwe Hollandse Waterlinie in Vogelvlucht waar hij uiteraard de tekeningen voor verzorgde.

Lex Tempelman met het uniform van zijn vader. Op de achtergrond een aantal ingelijste tekeningen van zijn hand.

Vanwege zijn belangstelling en ruimtelijk inzicht koppelde hij de kennis van vestingwerken aan bouwplaten die hij in eigen beheer ontwikkelde en verkocht. Nadat hij de meest gangbare types van kazematten en schuilplaatsen had gerealiseerd wilde hij zich op andere terreinen richten. In 2022 schonk hij zijn collectie bouwplaten aan het Grebbelinie Bezoekerscentrum. Daar is de collectie momenteel te zien in de ruimte van de wisseltentoonstelling. In een aparte hoek hangen afdrukken van tekeningen die zijn vader maakte in Mühlberg am Elbe. En het Genie-uniform waar zijn vader in trouwde na zijn bevrijding uit het kamp. Natuurlijk was Lex tempelman meer dan een tekenaar. De vrijwilligers van de Stichting Grebbelinie en het Grebbelinie Bezoekerscentrum wensen de familie veel sterkte met het verlies van hun echtgenoot, vader en opa.

29 okt
Nieuws

Bijzondere donateursdag Schalmdijk

Rob Meeuwisz geeft in uniform uitleg bij het restant van een onderkomen voor pantserafweergeschut.

De Stichting Grebbelinie en het bezoekerscentrum werken al jaren samen. Veel voorbereidend inhoudelijk werk voor het centrum werd in 2016-2017 door de Stichting Grebbelinie gedaan. Toch was de wandeling naar de Schalmdijk bijzonder, want de donateurs van het centrum en de Stichting Grebbelinie vormen voortaan één geheel. De kennis en de faciliteiten worden zoveel mogelijk gedeeld, waardoor de donateurs meer geboden kan worden en de vrijwilligersgroepen elkaar kunnen helpen. Het kwam mooi tot uiting tijdens de wandeling van het Fort aan de Buursteeg naar de Batterij aan de Schalmdijk.

Meer dan 40 deelnemers sloten zich aan bij het arrangement dat het bezoekerscentrum en de Stichting Grebbelinie hadden samengesteld. In het eerste uur konden de exposities van het centrum worden bezocht. Ook voor oude bekenden van het centrum was er weer veel nieuws te zien, met name in de wisselexpositie waar jaarlijks nieuwe thema’s worden getoond. De groep kon nu o.a. kijken naar Veenendaal 1939-1940 en een serie kazematmodellen. In de tijd die over was gingen tientallen oorlogsboeken over de toonbank in de museumwinkel. De wandeling startte met het verhaal van Hein Oomen, een 1e Luitenant die op 9 mei 1940 zou gaan trouwen. Het uniform van deze militair die in Renswoude gelegerd was, wordt dankzij de familie Oomen aan de collectie toegevoegd.

Via het gereconstrueerde onderkomen voor pantserafweergeschut in het Fort aan de Buursteeg en de stellingen in de Juffersdijk (deel van de Slaperdijk) kwam de groep aan bij de restanten van de stellingen in de Batterij aan de Schalmdijk. Hier werd stilgestaan bij de betonnen sporen van twee onderkomens voor pantserafweergeschut, een koepelkazemat, een intacte S-kazemat voor lichte mitrailleur en het verhaal van Henk Buurman die tijdens de artilleriebeschietingen om het leven kwam. Door bestuurslid Rob Meeuwisz werd een replicabordje geplaatst van het houten monumentje dat de manschappen van de mitrailleurcompagnie hadden gemaakt in 1940. Voor de gelegenheid werd een M16 helm toegevoegd, zoals deze in 1940 ook bij het veldgraf was geplaatst. De helm is na de rondleiding naar het bezoekerscentrum gebracht. Deze was in 2013 gevonden in het dorpshart van Renswoude.

De volgende bezienswaardigheid betrof de tankversperring in De Schalm die met steun van de gemeente Renswoude en door een initiatief van de Stichting Grebbelinie zichtbaar is gemaakt. Gerard Muller gaf tekst en uitleg bij de stalen asperges, de fundering van de palenbergplaats en de wijze waarop de versperring gebruikt werd. Langs een wel heel modderig maar mooi pad werd de terugweg aanvaard en werd in de Grebbelounge met een drankje en een bitterballengarnituur afgesloten.

Er worden voor 2024 al weer volop nieuwe plannen gemaakt. Op de websites van het bezoekerscentrum en deze website zullen donateurs en andere belangstellenden op de hoogte worden gebracht. Op deze dagen zijn introducés ook altijd welkom.

Ook donateur worden? U kunt daarvoor het inschrijvingsformulier op deze website gebruiken.

Gerard Muller vertelt op de aspergeversperring over deze hindernis in de Schalm(dijk). Links is in het gras de fundering van de palenbergplaats te zien.

 

03 apr
Nieuws

Educatief Centrum Grebbelinie in Woudenberg opent de deuren

Vrijwilliger Herman van Zanten vertelt loco burgemeester De Kruif over de bezettingsperiode in en om Woudenberg.

Vrijwilliger Herman van Zanten vertelt loco burgemeester De Kruif over de bezettingsperiode in en om Woudenberg.

Met een jeep arriveerde wethouder en loco burgemeester Daphne de Kruif bij het Educatief Centrum Woudenberg. Een fraai rood lint werd doorgeknipt bij wijze van formele opening van het nieuwe seizoen van de Stichting Grebbelinie in het vizier. Een aantal vitrines is voor dit jaar ingericht met extra materiaal uit de bezettingsperiode, waardoor nieuwe verhalen verteld kunnen worden. Een aantal van deze verhalen werd verteld tijdens de bijeenkomst met de loco burgemeester.

Het Educatief Centrum Grebbelinie ligt tussen de liniedijk aan het Valleikanaal en de Brinkkanterweg (23a) te Woudenberg. Het centrum is open van april tot en met oktober, van 11.00-16.00 uur.

Vrijwilliger Jaap van de Pol van de Stichting Grebbelinie in het vizier.

Vrijwilliger Jaap van de Pol van de Stichting Grebbelinie in het vizier.

Fraaie diorama's, gemaakt door Ronald Peter van Neijenhof uit Doetinchem.

Fraaie diorama’s, gemaakt door Ronald Peter van Neijenhof uit Doetinchem.

07 dec
Nieuws

Tijdelijke afsluiting wandelpaden Grebbelinie

De provincie Utrecht start in december 2022 met de uitvoering van natuurherstelmaatregelen aan de Grebbelinie. Tussen Leusden en Veenendaal en ten noorden van Renswoude. Om de werkzaamheden zo veilig mogelijk te laten verlopen, worden een aantal wandelpaden tijdelijk afgesloten.

Deze natuurherstelwerkzaamheden maken deel uit van regulier onderhoud en bestaan uit het onderhoud van de liniedijk en de hellingen. Zo worden geulen opgevuld en zichtlijnen hersteld. Ook verwijderen we, met het oog op de veiligheid van bezoekers, dood hout. Daarnaast worden enkele bomen weggehaald. Zo ontstaat er meer licht en kunnen bloeiende kruiden en struiken goed groeien. Die bloeiende kruiden en struiken zorgen voor meer afwisseling, waardoor het aantal soorten planten en dieren in een gebied toeneemt.

De Grebbelinie is niet alleen een historische verdedigingslinie, maar maakt ook deel uit van het Natuurnetwerk Nederland (NNN). De liniedijk is 24 kilometer lang en strekt zich uit tussen de Gelderse Vallei en Eemland. De linie is daarmee een grote ecologische verbindingslijn voor verschillende soorten dieren zoals de ree, das, ringslang en de ijsvogel.

Waarom is herstel nodig?

Het onderhoud is de afgelopen jaren achtergebleven en daarmee is de biodiversiteit achteruit gegaan. Een afwisselende en structuurrijke vegetatie vergroot de biodiversiteit (soortenrijkdom) en dat vergroot de waarde van de Grebbelinie als ecologische verbindingszone. Het is daarom belangrijk dat de begroeiing goed wordt onderhouden en dat er een structuurrijke beplanting ontstaat. Dus niet alleen oude markante eiken zijn van belang, maar ook lage struiken en kruidenrijke graslanden.

Hoe wordt het herstel aangepakt?

De werkzaamheden worden uitgevoerd op de forten en de liniedijk. Voorbeelden van werkzaamheden zijn:

  • Dunning van bestaande bomen. Door het weghalen van een aantal bomen ontstaat er meer licht voor bloeiende kruiden en struiken, die daardoor beter kunnen groeien. Bloeiende kruiden en struiken zorgen voor meer afwisseling, waardoor het aantal soorten planten en dieren in een gebied groeit.
  • Uitsteken en maaien van exoten zoals de reuzenberenklauw. De berenklauw verdringt inheemse plantensoorten. Ook kan deze plant ernstige brandwonden bij mensen veroorzaken bij beschadiging.
  • Opvullen van geulen die ontstaan zijn in het talud van de liniedijk naar het Valleikanaal toe. Om te voorkomen dat er verdere schade ontstaat aan de dijk worden deze geulen opgevuld en worden er struiken geplaatst om te voorkomen dat er nieuwe geulen ontstaan.
  • Onderhouden van de aanwezige bomen door dood hout te verwijderen. Dood hout kan afbreken van de boom en daardoor gevaarlijk zijn voor de wandelaar.

Hinder

Er kan hinder ontstaan, omdat enkele wandelpaden worden afgesloten tijdens de werkzaamheden. Als een pad wordt afgesloten, wordt dit aangegeven door borden op het pad. In veel gevallen kan het tracé aan de andere (oost) zijde van het Valleikanaal worden gevolgd.

Voor een kaart met de geplande werkzaamheden, zie website provincie Utrecht

Als u precies wil weten wanneer aan welk deel wordt gewerkt kan u dat zien in de planning.