Het werd wel één van de mooiste punten uit de Grebbelinie genoemd: de Bruinenburgersluis uit 1786. Een sluis in de Liniedijk met een fraaie brug op de grens van Woudenberg en Leusden. Met een naam die tot de verbeelding spreekt; ze verwijst naar “Huise Bruinenburg”, een hofstede met een gracht en een torentje. Het ‘kasteeltje’ werd gesloopt in de 18e eeuw. Nu staat er een boerderij met de zelfde naam. Een plek ook die herinnert aan de oude loop van de Lunterse Beek en de aanleg van het Valleikanaal, die vanaf deze plek naar het noorden werd gegraven langs de liniedijk.
De aanblik van de sluis veranderde met de kap van een aantal monumentale bomen. Dit was noodzakelijk omdat het wortelstelsel het metselwerk ernstig beschadigde. De foto’s links en boven tonen de oude situatie. De restauratie van de sluis was gepland eind 2023-begin 2024.
Bruinenburgersluis
De Lunterse Beek gaat westelijk over in de Heiligenbergerbeek, die via de Heiligenberg naar Amersfoort voert. Hier gingen waterloop en liniedijk tot de komst van het Valleikanaal in 1935 uiteen. Er was wel een liniegracht, waarvan gebruik werd gemaakt bij het graven van het Valleikanaal. Door schotbalken te plaatsen in de sluis, kon worden voorkomen dat het water van de gracht zou weglopen door de Lunterse Beek.
In de onmiddellijke nabijheid van de sluis ligt een grote Duitse bunker zichtbaar (type R 703) die herinnert aan de Pantherstellung. Voorts ligt er een Nederlandse kazemat verscholen in de liniedijk, die in 1940 dienst deed in de frontlijn. Een paar honderd meter naar het westen lagen achter de spoorlijn verdedigers in de stoplijn. Het gebied tussen deze twee lijnen vormde de hoofdweerstandsstrook.
Vanaf de sluis is het slechts enkele minuten lopen naar de, deels voormalige, spoorlijn die naar het zuid-oosten natuurgebied geworden is. Kanovaarders kunnen dit tochtje beleven vanuit een ander perspectief, als ze de sluis na een klauterpartijtje en een tweetal steigers gepasseerd hebben.
Nieuwsarchief:
17 december 2023 Restauratie Bruinenburgersluis nadert voltooiing
16 februari 2022 Toekomst voor monumentale Bruinenburgersluis