De Nederlandse kazemat aan de Ringweg-Koppel is in oktober 1939 gebouwd als versterking van de Grebbelinie om een Duitse inval te vertragen.

Oorspronkelijke locatie

Oorspronkelijk stond deze gewapend-betonnen kazemat op de Liniedijk op de hoek De Ruijterstraat en Evertsenstraat in de wijk Kruiskamp. In de jaren ’50 is de Liniedijk daar afgegraven en is de kazemat in de grond verzonken. Bij graafwerkzaamheden in maart 2017 is de kazemat herontdekt.

Huidige locatie

Kaart Studio Herder

De gemeente Amersfoort heeft, in overleg met Stichting Grebbelinie, ervoor gekozen om hem te behouden en zichtbaar te maken. Omdat de kazemat helaas niet op de oorspronkelijke locatie behouden kon blijven is gekozen voor de huidige locatie aan de Ringweg-Koppel. Bijzonder feit: hier vlakbij, aan het Valleikanaal, heeft ook echt een kazemat gestaan. Op 13 april 2017 is de 110 ton wegende kazemat uit de grond gehesen en verplaatst naar de huidige locatie.

Hier herinnert deze kazemat aan de verdwenen Grebbelinie in Amersfoort. De stalen schietgatluiken, het stalen toegangsluik en de houten afdekking van de klimkoker zijn nagemaakt geheel conform de originele ontwerptekeningen van het Centraal Inundatie en Technisch Bureau (C.I.T.B.).

Een kazemat als deze is een variant van de S-kazemat of zogenaamd ‘stekelvarken’ met drie schietgaten en was bedoeld als gedekte opstelling voor een mitrailleur. Maar ondanks deze drie schietgaten was deze kazemat voorzien voor bewapening met één lichte mitrailleur type Lewis M.20. De typeaanduiding van dit ‘stekelvarken’ is s(3k) waarbij de ‘3’ staat voor de drie schietgaten en de ‘k’ staat voor de klimkoker of klimschacht.

Zo zag de kazemat er waarschijnlijk uit

Kazemat B5 s(3k) zoals deze er in mei 1940 uitgezien kan hebben. Op basis van restanten van de camouflagekleuren.

Kazematmodellen zijn vervaardigd door Sander van den Berg.

Oorlog, zo zag de omgeving eruit

Op deze foto de situatie vlakbij deze kazemat (de buurtschap Liendert) in de eerste dagen van de tweede wereldoorlog. Het land aan de andere kant van het Valleikanaal was door Nederlandse militairen onder water gezet (geïnundeerd), wat de opmars van de Duitsers zou moeten bemoeilijken. Vanuit de kazematten en de loopgraven op de Liniedijk probeerden de Nederlandse soldaten stand te houden tegen het leger van onze Oosterburen. Tot echte oorlogshandelingen kwam het uiteindelijk niet in Amersfoort. Maar rond de Grebbeberg bij Rhenen en ook dichterbij, zoals bij de Asschatterkeerkade bij Leusden, is wel gevochten.

Liendertseweg 1940. Fotograaf Abram Stakenburg, Bron Archief Eemland

Grebbelinie opgeheven

In 1951 werd de Grebbelinie opgeheven als verdedigingswerk en daarmee ook de kazematten. Dit kwam in Amersfoort goed uit vanwege stadsuitbreidingen. In verschillende fasen werd de oude Liniedijk in Amersfoort afgegraven en verdwenen de kazematten. In ieder geval is de kazemat met klimkoker en het nummer B5 niet opgeblazen maar in de grond verzonken. Mogelijk vanwege de nabijgelegen woningen. Het lot van de andere kazematten is niet bekend.

Filmpje plaatsing kazemat. Gemaakt in opdracht gemeente Amersfoort.

Promotiefilm Holland Dichtbij Grebbelinie

 

 

 

 

 

 

Deze websitepagina kwam tot stand in samenwerking met de gemeente Amersfoort.